№8 Тамыз

Иә, бүгінгі жас ұрпағымызға діни дұрыс жол сілтеу – баршамызға ортақ іс. Әлемде болып жатқан геосаяси өзгерістер ұлттық қауіпсіздік саласындағы әртүрлі қатерлер мен қауіп-қатер көздерінен шығатын жаңа қатерлер мен тәуекелдерді бастайды. Бұл діни экстремизм мен терроризм қатерлуердің күрделілігі мен өзектілігін түсіндіреді.

Осы жағдайларда діни экстремизм мен терроризмге қарсы іс-қимылдың қазіргі ұлттық жүйесі жеке тұлғаны, қоғамды және мемлекетті терроризмнің зорлық-зомбылық көріністері мен қауіптерінен сенімді қорғау механизмін құру тұрғысынан одан әрі жетілдіруді қажет етеді.
Қазақстан Республикасы ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету тұрғысынан сынақтар мен тәуекелдерді бейтараптандыру, сондай-ақ экстремистік және террористік көріністердің алдын алудың ұлттық жүйесін жетілдіру бойынша ауқымды шараларды жүзеге асыруда.

Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті Н.Ә.Назарбаевтың бастамасымен осы тұрғыда көптеген іс-шаралар жүзеге асқан. «Қазақстандық жол — 2050: Ортақ мақсат, ортақ мүдделер, ортақ болашақ», «Мәңгілік Ел» жалпыұлттық патриоттық идеясы ұсынылған болатын, бір қатар бағдарламалар құрылып оларды іске асыру жалғасын табуда.
Бағдарламаны әзірлеу кезінде Норвегия, Финляндия, Канада, Америка Құрама Штаттары және Біріккен Араб Әмірліктерінің оң тәжірибелері зерттелді және ескерілді. Осы елдердің жетістіктерін ескере отырып, Бағдарлама радикалды көзқарастардың экстремистік сипаттағы және терроризмнің зорлық-зомбылық көріністеріне мақсатты қарсы тұруға бағытталған. Ол экстремизм мен терроризм қатерлеріне қарсы іс-қимыл бойынша мемлекеттің, қоғамныңрд анықтау мен радикалдануды жоққа шығарады.
Жеке адамдардың радикалдану дәрежесіне байланысты діни экстремизм мен терроризмнің алдын алу нысандары мен әдістері ажыратылады. Үкіметтік емедім мен терроризмнің алдын-алуға белсенді тарту үшін жағдайлар жасалды.
«Хедая» халықаралық зорлық-зомбылық экстремизміне қарсы іс-қимыл орталығының ұсынымдары негізінде Бағдарлама мақсатты индикаторлар мен индикаторлардың нақты қол жеткізілетін коэффициенттерін белгіледі.
Бағдарлама зорлық-зомбылық экстремистік көріністердің алдын алу және терроризм қатерлерінің алдын алу саласындағы шұғыл міндеттерді және бар проблемаларды шешудің нормативтік-ұйымдастырушылық негізі болып табылады.
Бағдарламаның ережелері азаматтардың ар-ождан бостандығына және олардың Қазақстан Республикасының Конституциясымен кепілдендірілген діни сенімдерін құрметтеу құқықтарына қол сұғылмаушылықты ескере отырып әзірленді.
Осы Бағдарламаны іске асыру арқылы мемлекеттің, қоғамның және азаматтардың күш-жігері қоғамда діни саладағы радикалды көзқарастардан тұрақты бас тартуды қалыптастыру үшін қажетті және жеткілікті жағдайлар жасауға, сақтауға және дамытуға, олардың санын азайтуға бағытталады. радикалды тұлғалар және олардың пайда болуына ықпал ететін факторларды бейтараптандыру, терроризм қаупінің алдын алу және халықтың антитеррорлық қорғанысының деңгейін арттыру.
Қоғамның жеке өкілдері арасында радикалды көзқарастардың пайда болуына ықпал ететін сыртқы және ішкі факторларды бейтараптандыру Қазақстан Республикасының әлемдегі ең дамыған отыз елдің қатарына енуіне жағдай жасауы керек.
кесу
Діни экстремизм мен терроризмнің алғышарттарын анықтау және жолын үшін заңнамалық және ұйымдастырушылық негіздерді жетілдіру бойынша жұмыс тұрақты негізде жүргізілуде. Қару айналымы және қауіпсіздік қызметі, көші-қонды реттеу саласындағы заңнамалық нормалар жаңартылды. Террористік және экстремистік әрекеттер үшін қылмыстық жазалар күшейтілді.
Сонымен қатар, экстремистік сипаттағы зорлық-зомбылық пен терроризмге әкелетін азаматтардың радикалдануы проблемасы Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігіне нақты қатер болып қала береді.
Сирия-Ирак аймағында жеңіліске ұшыраған экстремистік және террористік әрекеттер субъектілері өз қатарларын жаңа жалдаушылармен толықтырудың, қосымша қаржыландыру арналарын құрудың және инфрақұрылымға көмектесудің маңызды қажеттілігін сезінуде.
Содырлардың шыққан елдеріне оралу процестері үлкен қауіп төндіреді. Халықаралық террористік ұйымдардың лагерлерінен, сондай-ақ үшінші елдердегі қолдау және транзиттік инфрақұрылымнан Қазақстанның 125 азаматы қайтарылды немесе дербес қайтарылды, олардың 57-сі террористік іс-әрекеттерге қатысқаны үшін қылмыстық жауапкершілікке тартылды.
Қазақстандық қоғамның санасында радикализм мен терроризм идеяларын қарқынды насихаттау мақсатты түрде зорлық-зомбылық экстремистік және террористік әрекеттерді бастауға қабілетті мазхабтық араздық пен өшпенділікті қоздыратын идеяларды қалыптастырады
Интернетте орналастырылған террористік ұйымдардың ақпараттық-насихаттық материалдарындағы техникалық, көркемдік және психологиялық компоненттер сапасының жоғарылағаны атап өтілді. Әлеуметтік желілерді пайдалану халықаралық террористік ұйымдардың эмиссарларына аудиторияны едәуір кеңейтуге, үгіт-насихат жұмыстарын жүйелік негізге көшіруге мүмкіндік береді.
Интернетті қолданушылар мен әлеуметтік желілерді терроризмді насихаттау ықпалынан қорғау мақсатында ақпараттық кеңістіктің Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкестігі бақыланады.
Азаматтардың жекелеген санаттарының санасына радикалды идеялар мен экстремистік көзқарастардың енуі агрессияның экстремалды түрлерінің көрінуіне әкелді, сонымен қатар патриотизм сезімі мен ұлттық бірегейлікті, мәдени, адамгершілік және отбасылық құндылықтарды жоғалтуға алғышарттар жасады . Бұл процестердің бақылаусыз дамуы радикалды идеялармен бөлісетін адамдар санының көбеюіне, қоғамдағы зорлық-зомбылықтың өршуіне әкеліп соқтырады.
Халықаралық террористік ұйымдар радикалды идеяларды сіңіре отырып, қоғамға қарсы сезімдерді туғызады, қазақстандық қоғамның конфессиялық бағытта бөлінуіне, ұлттық және діни бірегейліктің «эрозиясына» жол береді. Мұны 2016 жылы Ақтөбе және Алматы қалаларында болған қайғылы оқиғалар растайды.
Радикалды идеологияның таралу көздері шетелдік азаматтардың күмәнді теологиялық оқу орындарында оқыған және оқып жатқан азаматтары болып қала береді. Жастар арасында, оның ішінде ресми емес негізде діни білімнің үздіксіз танымалдығын ескере отырып, жастарды отандық теологиялық немесе зайырлы оқу орындарында оқуға бағыттайтын шараларды жетілдіру қажет.
Интернет лаңкестердің жастарға жаппай ақпараттық әсер етуінің ең тиімді құралына айналды. Қылмыскерлердің интернетті танымал етуінің себептері — аудиторияға оңай қол жетімділік, анонимді байланысты қамтамасыз ету, бұл мәселені мемлекеттік деңгейде әлсіз реттеу, ғаламдық тарату, ақпарат берудің жоғары жылдамдығы, арзан және пайдаланудың қарапайымдылығы, мультимедиялық мүмкіндіктер .
Экстремистік ресурстар дезинформацияны, қорқытуды, қоғамдық сананы манипуляциялауды, ұғымдар мен фактілерді алмастыруды қамтитын психологиялық соғыс құралдарын кеңінен қолданады. Террористік ұйымдардың интернет-ресурстарында террористік актілердің нәтижесінде мақсатты мемлекеттерге келтірілген психологиялық зиян туралы айтылады.
Террористік ұйымдар, алдымен радикалды исламға, содан кейін заңсыз әрекеттерге тарту үшін Интернетті жаңа мүшелер, соның ішінде исламшылар мен экстремистік жастардың арасынан өзін-өзі жардырушыларды тарту үшін пайдаланады. Сонымен қатар, Интернет террористік ұйымдарды қолдауда белсенді рөл атқаратын адал ортаны құру үшін қолданылады.
Қазіргі кезде дүниежүзілік желіде өз қызметінде экстремистік және террористік әдістерді қолданатын ұйымдардың барлық дерлік түрлері ұсынылған. Экстремистік сипаттағы материалдар орналасқан сайттардың саны жеті мыңнан асады, оның ішінде жүз елуден астам және ол үнемі өсіп отырады.
Деструктивті ықпалға ең көп ұшырайтын әлеуметтік, саяси, экономикалық және басқа факторлардың әсерінен радикалды көзқарастар мен сенімдер жастар ортасында оңай қалыптасады. Осылайша, жас азаматтар өздерінің саяси мүдделерінде белсенді қолданатын экстремистік және террористік ұйымдардың қатарына қосылады. Осы бір дүние жүзілік экстремистік күреске, Сіз болып біз болып аса қырағылықпен жастарымызға дұрыс жол сілтеп, қорғау қазіргі таңдағы негізгі міндетіміз болып отыр.

М.Мұсабекова