Медеу Сәрсекенің шығармашылық қырлары

<та, қазақтың талантты прозаигі, драматург, публицист, қоғам қайраткері, Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі Медеу Сәрсекеев 85 жылдығын атап өтті. Медеу Сәрсеке қазақ әдебиетіне келген ХХ ғасырдың 60-жж жазушылар буынына жатады.

Болашақ жазушы 1936 жылы 2 қаңтарда Семей облысы Абай ауданының Қайнар ауылында дүниеге келді, және сол жерде орта мектепті бітірген. Романтикалық арманмен өмір сүрген көптеген жасөспірімдерді, соның ішінде&nлдзақ тау-кен институтына алып келді. Студенттік жылдары ол әдебиетке қатты қызығушылық танытып, очерктер, фантастика жанрындағы әңгімелер, жастар газет-журналдарына арнап жазды.

1958 жылы институтты бітіргеннен кейін Медеу кездейсоқ «Лениншіл жас» жастар газетінің редакциясында жұмыс істейді, өзінің шығармашылық қызметін үнемі ізденіс үстінде жалғастырады. Оның қаламдас әріптесі, жазушы Ғазиз Сапа л болсақ, онда мен, ең алдымен, оның үлкен еңбекқорлығын, үнемі ізденісін ерекше атап өтер едім. Медеу қол жеткізілгендермен тоқтамайды, оған біздің кейбір жас жазушылар сияқты нарциссизмдік тән емес».

Алайда жас, жігерлі, қайратты жазушыны тау-кен металлбон игеру арманы бірге жүреді.1959 жылы Медеу Сәрсеке туған жеріне қоныс аударып, Өскемен мен Семейдің зауыттарында жұмыс істейді.

Ауыр өндірісте жұмыс істей отырып, жас инженер бірінен соң бірі: «Ғажайып сәуле», «Көрінбестің көлеңкесі», «От және атом», «Жетінші толқын» атты фантастикалық әңгімелерін жариялайды. Ғылыми фантастика жазушы талантының тамаша жақтарының бірін ашты. Мұндай шығармалар қазақ әдебиеті тарихында пайда болғанға дейін болған жоқ. Мәди Сәрсекеев сыншылардан «қазақ фантастикасының пионеры» атағын алады.  

Жазушы шығармашылығындағы тағы бір бағыты еңбек тақырыбы. Инженер-металлург өзінің өндірістік әріптестері туралы тереңірек зерттеп жазды.

Тұңғыш қазақ академигі Қаныш Сәтбаевтың ірі тақырыбы оның әдеби өмірбаянында басты болып табылады. Жазушы аса қызығуан оның қоршаған әлемін қазіргі және болашақ ұрпақ үшін қағазға түсіреді.

Жазушы қырық жылдан астам   өмірін ғылым мен мәдениеттің дамуына үлкен үлес қосқан қазақ халқының даңқты ұлы Қаныш Сәтбаевтың өмірін зерттеуге арнайды.

Медеу Сәрсекеев деректі-фантастикалық өмірбаян жанрында Қаныш Сәтпаев туракедениет» бағдарламасының ұсынысы бойынша «Сәтбаев феномені» телефильмі сценарийінің авторы.

«Сәтпаев» кітабы — әйгілі ғалымның ғұмырнамасы ғана емес, оның өмірбаянының тарихтың игілігіне айналған фактілерін бекіту. Бұл мемлекет қайраткері, тамаша,адал, алғыр ғалымның ізденістері мен ұлы жаңалықтары, еңбек пен күрес туралы, өзінің ғылыми және өмірлік ұстанымын қорғауды білетін адам туралы жазылған  академиктің қиналып жазған  роман-эссесі….. Бұл басылым мұрағат құжаттарына, хаттар, замандастарының естеліктері, ғалымның достары мен туыстарының әңгімелеріне негізделген..

Кейін, аты «Жаңғырық» романы орыс тіліне аударылып, қазақ әтиолып саналып, зауыт адамдарының өмірін сипаттаған. Сюжет Өскемен қорғасын-мырыш комбинаты ұжымы өміріндегі оқиғаларға негізделген. Технологиялық өндірістік процестің, зауыттық өмірінің қиындығына бойлаған роман жеңіл оқылады. Қазақ жазушысының жаңа туындысын сыншыларй анын еңбек тақырыбындағы ең жақсы туындыларының бірі деп атайды..

Медеу Сәрсекенің шығармашылығы ауқымды, әрі алуан түрлі. Жазушының қаламынан көптеген керемет туындылар келесі жанрларда: деректі проза («Жеті жылдықтың жігіттері», «Қаздар ұшып кеткенде»), «Чингисская быль», кітап жолдары азапқа толы «Семей трагедиясы» біздің еліміздің және бүкіл адамзаттың тарихы үшін феноменді болды. h h —>

Медеу Сәрсеке «Тамаша адамдардың өмірі» сериясынан бірнеше өмірбаяндық әңгімелер жазады. Медеу Сәрсекенің арқасында көптеген тамаша ақындар мен прозашылар біздің Ертіс өңірінде ғана емес, одан тыс жерлерде де танымал болды. Олардың қатарында Мерғали Ибраев, Надежда Чернова, Төлеген Жанғалидиерных, Ерғазы Рахимов және басқалары бар.

Жалпы алғанда, жазушы 43 басылымды қазақ тілінде, 20-сын орыс тілінде басып шығарған.

Медеу Сәрсекеев оқиғалар мен құбылыстарды азаматтық жазушы тұрғысынан қарау, оларға әлеуметтік баға беру, өмірлік материалды терең және жан-жақты зерттеуге, яғни өзініңныып қалады.

Әдебиетке қосқан ерекше үлесі үшін Медеу Сәрсеке Қазақстан Республикасының «Құрмет» орденімен марапатталды. Ол Халықаралық ақпарат академиясының академигі, Шығыс Қазақстан мемлекеттік техникалық университетінің (Өскемен) және Шәкәрім университетінің (Семей) құрметті профессоры.

Назым Көкебаева