№2, Ақпан, 2020 жыл

…Еділді келіп алғаны–

Етекке қолды салғаны

Жайықты келіп алғаны–

Жағаңа қолды салғаны.

Ойылды келіп алғаны–

Ойындағысы болғаны,

Енді қазақ нең қалды,–деп зарлағанын жұрттың көбі біледі. Ол осылай дей келіп:

Мен қауіп-еткеннен айтамын:

Кешегі туған баланың

Жалбыратып-шашын қойдырып,

Ащы суға тойдырып

Бұза ма деп реңін

Үкілі бөрік қызымның

Ұстай ма деп білегін

Шая ма деп жүрегін

Адыра қалғыр заманның

         Мен жаратпаймын сүреңін,–деп жас ұрпағының кескін-келбетіне шейін бұзылатынын, арақ ішіп азғындайтынын көзбен көргендей суреттеп берді.

         Ал орыстың қорлығын көргенше көз көрмеске кетіп қарамды батырайын деп Есенгелді Ақпан жырау өзі туып-өскен Арал, Шалқар өңірінен сонау Қарақалпақ асып, арада жылдар өткенде қайтып келгенде Ресейдің табанына түскен Отанын көріп:

 Әттең, дүние, қайтейін

 Сарыарқаның даласы-ай,

 Ашалы тоғай ағашы-ай

 Шер-шемендей қайнайды-ау

Көкіректің санасы-ай,

Санасыз болып барасың,

Сары қазақтың баласы-ай,

Өз баласын жем қылған

Билерім аузы аласы-ай.

Ойда-орыс, қырда-сарт

Қалалы жұртқа жем болды

Біздің қазақ баласы-ай.

Кезегіменен беріліп,

Орысқа жерді бергесін

Көшіп едім жерініп

Жерініп көшкен адыра-ай,

Тұрғанын қараш, көрініп

Бұл қоныстан көшірген

         Атасыз орыстың жәбірі-ай,–деген жолдары бүкіл іші-бауырыңды көл шайқағандай етпей ме? Ол заманда батыс өңірінің қазақтары жатқан мына шеті  Атырау, мына шеті Орал, Ақтөбеден Торғай өлкесіне шейінгі Ресеймен арқалас ұлан-ғайыр батыс шекараны Сарыарқа деп атаған еді. Есенгелді Ақпан жыраудың «Сарыарқа» деп отырғаны сол аймақ. Құрманғазы «Сарыарқа» күйін өзі өмір сүрген осы аймаққа арнаса, Махамбет

«Арқаның қызыл изені.

Басы–күрдек түбі araragraph —>

Қыдырып шалар аруана…,–дегенде олі /wp:paragraph —>

&nbnb Бұл ақын-жыраулардың көпшілігі өз өлеңдерінде «жерікеліп жатыр, не істейміз» деген уайым-қайғыны мебаанайық деп ұран тастап, ел басқарған сұлтан, билолпасынан шыққан Төремұрат жырау

Көзден аққан жас кепсін.

Орыс—!— wp:paragraph —>

Қанжығада бас кетсін,–деп ұлы аттаннілақ шайыр (Боранбайұлы)

дыgraph —>

&nbspныph —>

 Қа?ph —>

 Елімді б /- wp:paragraph —>

 Кешегі келген қаңғін- /wp:paragraph —> ынp:paragraph —>

 О/p—>

 Қазақ деген сорлыға

 Батып тұр мына сойқаны

 Баяғы күнім елестей

 Келмеске кетті  айналып,

< <

 Орыспен төбе теңеспей,

 Алған беттен таймалық,–деп басқыншы жаумен айқасқа шақырады. Сарышолақ одан әрі:

 Әй, орыстар, орыстар

 Биік тең бе дөңеспен?

 Еліме келдің қоныстап,

 Патш <

 Аш орысты тойғызып,->

 Қақырасы жоқ қаңғыңа

&с болсаң

< еақыл-кеңеске, мәмілеге шақырса, енді бірде оған рша күйінеді.

тіph —>

Зығырданым қайнraragraph —>

Шапқынмен күнім құр өтті.

Шалқар, көлден қpaparagraph —>

     p;sp;  ***

Бастаушы күтіп paparagraph —>

Бастайтын бірақ билер жоқ

Жайықтың бойын бойлаған,

Сағыз, Елек, Ойыл, Жем

Майлысай, Ырғызды ап тоймаған.

Қауылжыр, Тебен, Қос-Шаған

Сонау шеті Арал мен

Қақыра – қамыстан тұрғыза салған жаз отыратын баспана

Шалқар – Ақтөбе облысындағы көл

Атырау, Үстірт, Құбажон,

Орынбор, Сарытау, Оралмен

Ерк!-

Үйінде жатыр күрсініп

Салғасын патша мазағын

Жоқты тап деп зорлаған

Мылтықтан ығып ерлерім

Көзінен жасы парлаған

Шығына қашып балалар

Аңырап ана зарлаған

Ашу буып дертпенен

Әжелер суырыла қарғаған

Атыс та шабыс, үркіту

Же> >

  &nbspspесейдің қазаққа салған зобалаңын дәл осы Сарышолақша, Есенгелді Ақпан жырауша, Мұрат Мөңкеұлынша, Төремұрат, Шерниязша ащы айқаймен, кеудені кернеген ашу-ызамен ешқандай «бас ақын» да, басқа ақын да а ман себебіміз,  бүгінде оқыған-тоқыған, орлайындалып келген заң атаулыны оң-теріс деп жатпай қабыа 0 жыл бұрын өмір кешкен, ақын-жыраулар қазақтың түбіне&nbsp еп жойып құртатынын, қазақтың жас ұрпағы ұлттық намыстан, ұлттанір-біріңмен орысша сөйлесесің десең «какая разница» деынгенін ал бүгінгі қазақ әлі де «рухани жаңғыра»  алмай отырғанын  еске салу болатын. Ал, Ресейдің көшедегі кағоханов, Дугин, Просвирин, Жириновский тағы басқалары сияқтатірінде Қазақстанды орыстың жері, оны қазақтарға біз берг кымыз керек деп аузынан ақ көбік атқылап, оған Кремлла түгіл соларды рахаттана тыңдап отырғанда, соның бәрін кастірік жуып-шайып отырғанын көргенде әуелі шонжарларқұлықтың құтылуы мүмкін емес  деген ойға кетеді екенсің. Ал әы өзінен бастауы керек деген» сөз халықты алдандырып, өздалеулердің ойлап тапқан әзәзіл саясат-сымағы екенін де сол қитабан қазақтардың түсіне қоюы екіталай-ау, ә?!