№3 Наурыз, 2023
Бұл сұрақ бүгінде әрбір саналы ата-ананы алаңдатады. Сондықтан Мәдениет министрлігі 2021 жылды Қазақстан Республикасында балалар мен жасөспірімдердің оқуын қолдау жылы деп жариялаған болатын. Бұл ұсынысты Қазақстанның барлық жазушылары мен әдебиеттанушылары қолдады және Мемлекет басшысы кітап арқылы оқуға, әлемге деген қызығушылық мектептен қалыптасуы керек деген болатын. Осы мақсатта бүкіл ел бойынша «Оқу мектебі — оқырман ұлт» жобасы іске қосылып отбасылық оқудың үздік дәстүрлерін жаңғырту, оқу деңгейін арттыру бойынша кешенді шаралар оқушылардың сауаттылығы, мәдениеті және оқушылар, кітапханашылар, ата-аналар арасында оқуды насихаттау, сондай-ақ кітапхана қорын көркем әдебиетпен толықтыру және материалдық жағынан нығайту бойынша — мектеп кітапханаларының техникалық базасы ұлғайту мақсатында біраз жұмыстар ісамрухын, ұлтын қалыптастыратын негізгі құрал болғандықтан әлемнің көптеген елдері дәл біз сияқты осы міселені шешудің оңтайлы мақсатын қарастыруда.
ЮНЕСКО-ның Статистика институты әлемде сауаттылықтың жалпы өсуіне қарамастан, 774 миллион адам әлі де білімсіз күйде қалып отыр деп жазады. Бұл сандар 2030 жылға қарай жалпы сауаттылыққа қол жеткізу үшін ауқымды жұмыс күтіп тұрғанын еске салады. Бұл кітапханалар мен кітапханашылар атқаруы тиіс жұмыстардың: сауатсыздықты жою, барлық жастағы адамдар арасында кітап оқуды насихаттау туралы тарихи еске салу. Шын мәнінде, бұл әлемді құтқару міндеті.
Ересек адам үшін кітап оқитын бала «дұрыс», демек, табысты бала. Сарапшылар бұл мәселеге басқаша қарады: олар мектеп бағдарламасына күмән келтірді, заманауи кітапханалардың тиімділігіне қызығушылық танытты. Балалардың оқымағанын зерттеумен қатар, олар жағдайды қайта қарастыруға тырысты.
Кітап оқу дегеніміз не және оқырмандардың заманауи қарым-қатынасы қалай ұйымдастырылған? Біздің байқауымыз YouTube-те бейнелерді көру, TikTok, Ficbook және басқа да әлеуметтік желілерде талқылау сияқты дәстүрлі түрде айыпталған тәжірибелер оқырмандар арасындағы қарым-қатынас пен жасөспірімдердің өзін-өзі көрсетуі орын алатын орынға айналғанын бағалауға мүмкіндік береді. Мұндай коммуникациялар оқудан алшақтатудың орнына, оқуды ынталандырады. Оқырмандардың коммуникациялары цифрлық ортаға ауысуда, кітапханалар да кітап ғылайн ортаға көшуде.
2014 жылдың қараша – 2019 жылдың мамыр айларында Еуропаның 19 елінен келген 180 маманның қатысуымен жүргізілген земе «Оқудың болашағы туралы декларация» жарияланған болатын.
Бұл зерттеудің нәтижесі төмендегідей: оқу үшін қолданылатын құралдың оқуды түсінуге өте күшті әсер ететіні, қағаздан оқу ақпаратты жақсы меңгеруге ықпал ететіні анықталды. Зерттеудің тағы бір нәтижесі, біз үшін ең таңқаларлық (және менің ойымша, бұл сізге де солай көрінеді): цифрлық технологиялардың қолайсыз әсері уақыт өте келе артады.
Бүгінгі күні экрандардың әлеуметтік әсері туралы ойлаған кезде біз өте күрделі мәселеге тап боламыз.
«Мультимедиялық мәдениетті дамыту жағдайында кітапхананың оқуды ұйымдастырушы ретіндегі қызметінде өзгерістер болды: оқырмандарға және олардың субъективтілігіне бек формалары дамып, мультимедиялық жобалар жүзеге асырылуда, онлайн сервистер мен цифрлық ресурстар енгізілуде, оқырмандар БАҚ-тың құзыретті мінез-құлқы мен Интернеттегі мәтіндік әрекетке үйретілуде.-space. Мультимедиа жағдайында кітапхана ақпараттық хаосты жеңудің, ақпарат ағынын ретке келтірудің, мультимедиялық және жаңа ақпараттық технологиялар арқылы оқуды арттырудың белсенді қатысушысына айналып, оқырмандар арасындағы байланысты дамытуға үлес қоса алады.
Нақты және виртуалды ортада кітап пен оқу туралы қаррумандары, репетиторлар желілік навигацияға, интернет ресурстарын талдауға және жалған ақпаратты тануға үйрету керек.
Болашақты балалар баспагерлері, кітап сатушылар, кітапханашылар, мұғалімдер, заманауи библиосфера қалыптастырады, қазіргі кітап және мәдени коммуникациялармен (цифрлық технологиялар мен онлайн құзыреттіліктер дәуірінде қалыптасып, қалыптасып келе жатқан) анықталады, олармен жеке бала және тұтастай алғанда қоғам дамиды. Тұлғаның қалыптасуына кітап пен оқудың әсері орасан. Замандастардың оқымау проблемалары, оқудың жаңа форматтары мен мүмкіндіктерінің пайда болуы, оқырмандар коммуникациясының цифрлық ортаға ауысуы, кітап пен оқуды танымал етудегі кітапханалар мен кітап қоғамдарының рөлі туралы.
Руханияттың бесігі болып табылатын кітапханаларға ерекше назар аударылып, балаларды жас кезінен бастап оқуға баулу — бұл қиын-қыстау кезімізде күш-жігерді оқуға бағыттау өте маңызды.
Менің ойымша, бұл саясатты жүзеге асыру үшін балалар мен жасөспірімдерЕлрінде бұл мәселеге ерекше көңіл бөлінуі тиіс.
Жаңа технологиялар дамыған сайын жаңа буынның кітапқа деген көзқарасы өзгереді. Бірақ әлі де бар балалар әдебиетінің тапшылығы мәселесі шешілмеген. Соңғы үш жылда отандық баспаларда балаларға арналған барлығы 364 кітап шығарылды, жалпы жылдық таралымы 1000-1500 данадан асады, отандық балалар әдебиетттжет. Егер сіз қазіргі заманғы балаларға қажетті жұмысты уақытында ұсынбасаңыз, олар бұл бос орынды басқа нәрсемен толтырады. Бірақ олар-біздің еліміздің болашағы .
«Балалар мен жасөспірімдердің білімі мен рухани дамуына еліміздің одан әрі дамуы мен болашағы тікелей байланысты. Біздің мақсатымыз – кітап оқуға бет бұру арқылы олардың мәдениетін көтеру». Жақсы кітап — жан азығы демекші жанымызға азық болардай кітаптарымызды оқитын зейінді ұрпақтар көп болғай!